Tarihe İz Bırakanlar-Чорнобиль

25 Nisan 1986'da, akşam saatlerinde, Ukrayna'nın Kiev iline bağlı Pripyat kentinde hayat normal seyrinde devam ediyordu. İnsanlar işten çıkmış, evlerinin yolunu tutmuş, akşam yemeği hazırlanmıştı.

Hiç kimse, sabah gözlerini kendi yatağında açamayacağını, uzun ve zorlu yollara düşeceğini aklının ucundan bile geçirmiyordu.Bu bir korku filminin senaryosu değil, gerçeğin ta kendisi...

24 yıl önce, 26 Nisan günü saat 01:00’i biraz geçe Çernobil nükleer santralinin 4 numaralı reaktöründe bir patlama yaşandı.İşte o gece, Çernobil'in 10 kilometrelik tehlikeli çemberine giren 49 bin nüfuslu Pripyat boşaltıldı.Asker devreye girdi. Gece yarısından sonra başlayan acil boşaltma işlemi için yüzlerce otobüs şehrin merkezine dizildi.İnsanlar evlerini bir anda boşaltmak zorunda kaldı. Boşaltma işlemi öyle hızlı gerçekleştirildi ki hiç kimse yanına birkaç parça giyecek ve belki de aile albümleri dışında hiçbir şey alamadı.

Pripyat'ı terk eden otobüs konvoyu 20 kilometreyi aştı.

Boşaltma işlemi 30 saatte tamamlandı.

27 Nisan 1986 günü Pripyat kasabasının hoparlörlerinden şu anons yapılmıştı.

“Dikkat! Dikkat! Değerli Yoldaşlar,

Milletvekillerimizin şehir danışmanı tarafından bildirildiğine göre Çernobil Nükleer Santrali’ndeki bir kazaya bağlı olarak Pripyat şehrinde radyasyon ile ilgili olumsuz şartlar oluşmuştur. Parti, Sovyet organları ve ordu tarafından gerekli önlemler alınmaktadır. Bununla beraber, özellikle çocuklar olmak üzere insanlara tam bir güvenlik sağlamak amacıyla, şehir sakinlerinin geçici olarak Kiev’deki tahliye noktalarına gönderilmesi gereklidir. Tahliye her apartman için bugün saat 14:00’da başlayacaktır. Milis subay ve Parti İl Yönetim Kurulu Temsilcileri’nin eşlik ettiği otobüsler sağlanacaktır. Yanınıza sadece kimlik, temel ihtiyaç maddeleri ve bir öğünlük yiyecek almanız önerilmektedir. Şehrin normal işleyişini sürdürmek için kalması gereken çalışanların listesi işletmelerin ve kurumların yöneticileri tarafından yayınlanmıştır. Tahliye sırasında tüm apartmanlar milis görevlileri tarafından korunacaktır.

Yoldaşlar. Evlerinizden geçici olarak ayrılırken pencereleri, elektrik ve gazla çalışan cihazlarınızı ve musluklarınızı kapatmayı unutmayınız. Geçici tahliye esnasında lütfen sakin, organize ve düzenin sağlanması için yardımcı olun.”

Şimdi o gün o otobüslerden birisinde olduğumu düşünüyorum. Geçmişimle ilgili olarak bende kalan tek şeyin üzerimdeki kıyafetler olacağını henüz bilmiyorum. Belki de evdeki kedimin ya da kanaryamın ne yapacağını düşünüyorum. Bana veya aileme ait tek bir fotoğrafım bile yok. En sevdiğim kravatım yok. Oğlumun bana yaptığı resim evimde kaldı.

İlk önce evime bir daha asla dönemeyeceğimi öğreniyorum. Daha sonra sağlığımın bozulacağını. Çocuğumla beraber kanser olacağımız günü beklemeye başlıyorum.

Artık olanların bir kısmına tanıksınız. Artık nükleer enerjinin milyarlarca dolara, binlerce hayata ve drama, doğanın geri dönüşümü olmayacak şekilde katledilmesine sebep olduğunu biliyorsunuz.

Tanıklık ve bilmek size sorumluluk yükler. Patlayan bir reaktörden 500 kilometre uzakta radyoaktif kirlilikten bahsediyorsak hiçbirimiz güvende değiliz.

Çernobil Nükleer Santrali çalışanları için 1970 yılında kurulan Pripyat şehri bir 30 saatte hayalet bir şehre dönüştü ve 900 yıl daha böyle kalacak. Bilim adamları, Çernobil'den sızan en zararlı radyoaktif partiküllerinin yok olması için en az 900 yıl geçmesi gerektiğini söylüyor.Tüm radyoaktif partiküllerinin tamamen yok olması için, 48 bin yıldan bahsediliyor.Pripyatlılar ise yeni bir yerde, zor da olsa hayata yeniden başladılar. Tabii aralarından birçoğu radyoaktif etkiden kurtulamadı. Geriye kalanlar ise her şeye rağmen Pripyat'ı özlemle anıyor.

Çernobildeki 4 numaralı reaktörün patlaması sonucu Hiroşima ve Nagasaki'ye atılan bombalarının 100 katı kadar radyasyon havaya karıştı, radyoaktif bulutlar rüzgarında etkisiyle Güney Afrika'ya kadar ulaştı.Yağan yağmular Karadeniz ve Edirne'de bulutları yere indirdi. En mütevazi rakamlara göre, üç ülkede 146 bin kilomerelik bir alan radyoaktif kirlenmeye maruz kaldı.